Zanim przejdę do meritum, na wstępie pozwolę sobie na pewną retrospekcję. Otóż nigdy nie zapomnę sytuacji, kiedy to udzielając pomocy prawnej, próbowałem uzmysłowić klientce, że jest ona konsumentką w sprawie, z którą się do mnie zwróciła o poradę. Ku mojemu zdziwieniu poczuła się ona tym sformułowaniem głęboko urażona. Dopiero gdy wyjaśniłem jej, co znaczy ten termin w znaczeniu prawnym, klientka znów zaczęła się do mnie uśmiechać.
Dlatego już na początku chciałbym Państwu wyjaśnić, że jeżeli robimy zakupy w celu niezwiązanym z działalnością gospodarczą, to wszyscy jesteśmy konsumentami. Ważne jest jednak przy tym to by sprzedawca „prowadził firmę” i sprzedawał nam towar w ramach swojej działalności gospodarczej. Nie będzie zatem można mówić o konsumencie w sytuacji, gdy obie strony transakcji są przedsiębiorcami lub żadna z nich nie prowadzi działalności gospodarczej.
Jeśli jednak ktoś ma „założoną firmę” i kupuje coś „na firmę”, to najczęściej będzie w rozumieniu prawa przedsiębiorcą. W takim przypadku zasadniczo nadal osoba pozostaje konsumentem, gdy będzie kupować chleb, bułki, masło, buty, torebkę czy karmę dla psa.
Powyższe rozróżnienie jest istotne, gdyż prawo różnicuje uprawnienia konsumenta i przedsiębiorcy w przypadku wad towaru i możliwości jego zwrotu w ciągu 14 dni. Chciałbym zaznaczyć, iż w tym artykule stosując pewne uproszczenia, opiszę dalej tylko uprawnienia konsumenta.
Zasadniczo zakupy możemy zrobić na trzy sposoby:
- w sklepie stacjonarnym (tradycyjnie w lokalu sprzedawcy),
- na odległość (przez Internet i telefon),
- poza lokalem sprzedawcy (na specjalnie zorganizowanej wycieczce połączonej z prezentacją określonych towarów lub pokazie).
Zarówno od umowy zawartej poza lokalem, jak i od umowy na odległość jako konsumenci mogą Państwo odstąpić w terminie 14 dni od dnia zawarcia takiej umowy bez konieczności podawania przyczyny. Odstąpienie od umowy w tym przypadku nazywane jest potocznie „zwrotem towaru” lub „zwrotem”. W praktyce oznacza to, iż my jako nabywcy oddajemy zakupiony towar, a sprzedawca nam pieniądze. Formularz z treścią oświadczenia o odstąpieniu od umowy powinien być udostępniony przez sprzedawcę przy zawieraniu umowy. Jeśli jednak sprzedawca nie dopełnił tego obowiązku, zawsze mogą Państwo skorzystać z mojej pomocy.
W tym miejscu chciałbym wyraźnie zaznaczyć, iż w przypadku umowy zawartej tradycyjnie w sklepie stacjonarnym odstąpienie od umowy w postaci zwrotu towaru bez podawania przyczyny zależy jedynie od dobrej woli sprzedawcy i jego polityki sprzedażowej.
Co jednak, gdy okaże się, że towar zepsuł się w krótkim czasie po zakupie?
Jeśli niedługo po zakupie na ekranie telefonu pojawiły się martwe piksele, koszula puściła w szwie albo urwała się rączka od torebki, to taki stan rzeczy możemy nazwać niezgodnością towaru z umową, czyli inaczej wadą.
W przypadku stwierdzenia wady towaru mamy prawo do reklamacji. Reklamację możemy złożyć z tytułu rękojmi lub gwarancji.
W ramach rękojmi możemy domagać się od sprzedawcy alternatywnie:
- naprawy towaru,
- wymiany towaru,
- obniżenia ceny towaru,
- lub złożyć oświadczenie o odstąpieniu od umowy (warunek – wada musi być istotna).
Warto przy tym pamiętać, że sprzedawca powinien odpowiedzieć na naszą reklamację w ciągu 14 dni. Jeśli tego nie uczyni, a my domagaliśmy się naprawy towaru, wymiany towaru lub obniżenia ceny towaru o konkretną kwotę to należy przyjąć, iż w całości została uwzględniona.
Zasadniczo czas trwania odpowiedzialności sprzedawcy za wady towaru, który jest rzeczą ruchomą, wynosi dwa lata. Jeżeli jednak rzecz nie jest nowa, to sprzedawca może ograniczyć swoją odpowiedzialność do jednego roku, co powinien zastrzec przy zawieraniu umowy.
Innym sposobem na rozwiązania problemu wady towaru jest gwarancja. O tym jednak, czy towar jest objęty gwarancją, decyduje ten, kto udziela gwarancji (najczęściej producent towaru). Gwarancja musi być stwierdzona dokumentem, w którym jest zawarte, kto jej udziela i na jakich warunkach. Najczęściej gwarancję posiadają droższe towary takie jak sprzęt RTV i AGD. Uprawnienia wynikające z gwarancji zazwyczaj sprowadzają się tylko do naprawy lub wymiany rzeczy.
Podsumowując, reklamację z tytułu rękojmi należy zgłosić temu, od kogo kupiliśmy rzecz (sprzedawcy), a reklamację z tytułu gwarancji temu, kto udzielił gwarancji (najczęściej producentowi rzeczy). Skorzystanie z rękojmi nie wyklucza późniejszego skorzystania z gwarancji, ani też odwrotnie. Nie można jednak korzystać jednocześnie z obu tych podstaw reklamacyjnych.
Tych z Państwa, którzy mają problem z reklamacją towaru lub chcieliby uzyskać więcej informacji na poruszone przeze mnie tematy, zapraszam do kontaktu telefonicznego lub e-mail.